بلاک چین عمومی (Public blockchain) یکی از مهم‌ترین انواع بلاک چین است که به دلیل شفافیت، غیرمتمرکز بودن و دسترسی همگانی، کاربردهای گسترده‌ای دارد. در این مقاله از بیتازر به بررسی این که مفهوم بلاک چین عمومی چیست؟ می‌پردازیم و ساختار، مزایا و معایب این فناوری را تحلیل خواهیم کرد.
بلاک چین عمومی چیست؟
مفهوم بلاک چین عمومی چیست؟ بلاک چین عمومی نوعی از شبکه بلاک چینی است که بدون نیاز به مجوز خاص، هر فردی می‌تواند به آن متصل شده و در فعالیت‌های شبکه مشارکت کند. این شبکه به طور گسترده در پروژه‌های ارزهای دیجیتال مانند بیت‌کوین و اتریوم مورد استفاده قرار می‌گیرد و امکان ثبت و تأیید تراکنش‌ها به صورت غیرمتمرکز را فراهم می‌کند.
از آنجا که شبکه بلاک چین عمومی چیست سوالی اساسی در دنیای دیجیتال است، باید بدانیم که این فناوری، به کاربران امکان تعامل بدون واسطه را داده و وابستگی به نهادهای مرکزی را از بین می‌برد. همچنین، در این شبکه‌ها از الگوریتم‌های اجماع مانند اثبات کار (PoW) و اثبات سهام (PoS) برای تأیید تراکنش‌ها استفاده می‌شود.
یکی از مهم‌ترین دلایلی که بلاک چین عمومی مورد توجه قرار گرفته است، شفافیت آن است. تمامی داده‌های تراکنش‌ها در یک دفتر کل عمومی ذخیره شده و به کاربران امکان بررسی جزئیات معاملات را می‌دهد. این ویژگی به خصوص در حوزه مالی و فناوری‌های مرتبط با رمز ارزها از اهمیت بالایی برخوردار است.
بلاک چین عمومی چگونه کار می‌کند؟
ساختار بلاک چین عمومی بر پایه دفتر کل توزیع‌شده (DLT) استوار است که تمامی تراکنش‌ها را در بلاک‌هایی متصل به یکدیگر ذخیره می‌کند. هر کاربر می‌تواند بدون نیاز به مجوز خاصی، تراکنش‌های شبکه را مشاهده کند و در فرایند اعتبارسنجی بلاک‌ها مشارکت داشته باشد.
یکی از مهم‌ترین ویژگی‌های این شبکه، امنیت بالای آن است. اطلاعات در بلاک چین عمومی رمزنگاری شده و امکان تغییر یا حذف داده‌ها عملاً غیرممکن است. در مقایسه با بلاک چین خصوصی، این شبکه کاملاً باز بوده و هر فردی قادر به پیوستن به آن است.
بلاک چین عمومی برای تضمین امنیت شبکه از الگوریتم‌های رمزنگاری پیشرفته استفاده می‌کند. این الگوریتم‌ها موجب می‌شوند که هرگونه تغییر غیرمجاز در داده‌های ثبت‌شده تقریباً غیرممکن شود. به علاوه، به دلیل استفاده از مکانیزم‌های اجماع، اعتبارسنجی تراکنش‌ها با تایید اکثریت کاربران انجام می‌شود.
مزایا و معایب بلاک چین عمومی
بلاک چین عمومی مانند بلاک چین کنسرسیومی به دلیل ویژگی‌های منحصر‌به‌فرد خود، هم مزایای قابل‌توجهی دارد و هم چالش‌هایی را به همراه دارد. از این رو در ادامه به بررسی این موارد پرداخته‌ایم:
مزایا بلاک چین عمومی
- شفافیت بالا: تمامی تراکنش‌ها به‌صورت عمومی در شبکه ثبت شده و کاربران می‌توانند آنها را مشاهده کنند، که این امر موجب افزایش اعتماد میان کاربران می‌شود.
- غیرمتمرکز بودن: این شبکه‌ها توسط یک نهاد مرکزی کنترل نمی‌شوند، بلکه کاربران به‌طور جمعی بر فرآیندها نظارت دارند و امنیت و پایداری شبکه را تضمین می‌کنند.
- امنیت بالا: استفاده از روش‌های رمزنگاری پیشرفته و الگوریتم‌های اجماع، از هرگونه دستکاری و تغییر غیرمجاز در داده‌ها جلوگیری می‌کند.
- عدم نیاز به اعتماد به شخص ثالث: کاربران می‌توانند مستقیماً و بدون واسطه‌های مالی، معاملات خود را انجام دهند که این امر هزینه‌ها را کاهش داده و سرعت انجام تراکنش‌ها را افزایش می‌دهد.
- افزایش مشارکت کاربران: بلاک چین عمومی یک محیط آزاد و بدون محدودیت ایجاد می‌کند که هر فردی می‌تواند به آن متصل شود و از خدمات آن استفاده کند.
معایب بلاک چین
- مصرف بالای انرژی: فرایند تایید تراکنش‌ها، به‌ویژه در شبکه‌هایی که از الگوریتم اثبات کار (PoW) استفاده می‌کنند، نیازمند توان محاسباتی بالایی است که مصرف انرژی زیادی را به دنبال دارد.
- سرعت پایین تراکنش‌ها: در مقایسه با بلاک چین‌های خصوصی، مقیاس‌پذیری بلاک چین عمومی پایین‌تر بوده و پردازش تراکنش‌ها ممکن است زمان‌بر باشد.
- هزینه‌های بالا: برخی از بلاک چین‌های عمومی برای پردازش و تأیید تراکنش‌ها، کارمزدهای بالایی دریافت می‌کنند که این امر می‌تواند استفاده از آنها را برای برخی کاربران محدود کند.
- مشکلات مربوط به مقیاس‌پذیری: افزایش تعداد کاربران و تراکنش‌ها ممکن است منجر به کاهش عملکرد و کارایی شبکه شود.
- عدم امکان بازگشت تراکنش‌ها: در صورت ارسال اشتباه دارایی دیجیتال، امکان بازگرداندن آن تقریباً غیرممکن است، که این موضوع چالش بزرگی برای کاربران محسوب می‌شود.
ویژگی‌های بلاک چین عمومی
بلاک چین عمومی دارای ویژگی‌های منحصربه‌فردی است که آن را از سایر انواع بلاک چین متمایز می‌کند. دسترسی آزاد یکی از مهم‌ترین ویژگی‌های این نوع شبکه است، زیرا تمامی کاربران بدون نیاز به مجوز خاصی می‌توانند به شبکه متصل شده و در فرآیند تأیید تراکنش‌ها مشارکت داشته باشند. همچنین، اجماع غیرمتمرکز در این نوع بلاک چین باعث می‌شود که هیچ نهاد یا سازمانی به‌تنهایی کنترل شبکه را در اختیار نداشته باشد، بلکه تصمیمات با مشارکت کاربران اتخاذ شود.
یکی دیگر از ویژگی‌های مهم قابلیت تغییرناپذیری اطلاعات است. به این معنا که اطلاعات ذخیره‌شده در بلاک چین عمومی پس از ثبت، دیگر قابل تغییر یا حذف نیستند. این امر موجب افزایش امنیت و شفافیت در این نوع شبکه می‌شود. علاوه بر این، انعطاف‌پذیری بالا یکی از ویژگی‌هایی است که امکان ایجاد قراردادهای هوشمند و اپلیکیشن‌های غیرمتمرکز را فراهم می‌کند. این قابلیت موجب شده است که بسیاری از توسعه‌دهندگان از بلاک چین عمومی برای راه‌اندازی پروژه‌های خود استفاده کنند.
امنیت بالا از طریق رمزنگاری نیز از دیگر ویژگی‌های مهم بلاک چین عمومی محسوب می‌شود. تمامی اطلاعات و تراکنش‌ها با استفاده از الگوریتم‌های رمزنگاری پیشرفته ذخیره و پردازش می‌شوند که این امر امکان دستکاری یا تغییر داده‌ها را تقریباً غیرممکن می‌سازد. این ویژگی‌ها بلاک چین عمومی را به گزینه‌ای ایده‌آل برای انجام تراکنش‌های مالی، ثبت اطلاعات حساس و اجرای قراردادهای هوشمند تبدیل کرده است.
تفاوت بلاک چین عمومی و خصوصی
یکی از مهم‌ترین تفاوت‌های میان بلاک چین عمومی و خصوصی، در میزان دسترسی به شبکه است. بلاک چین عمومی یک شبکه کاملاً باز و شفاف است که همه افراد بدون هیچ‌گونه محدودیتی می‌توانند به آن متصل شوند و در فرآیندهای شبکه مشارکت کنند. این شبکه به‌گونه‌ای طراحی شده که شفافیت، امنیت و عدم تمرکز را برای تمامی کاربران فراهم می‌کند. هر فردی قادر است داده‌ها را مشاهده و تراکنش‌های خود را بدون نیاز به مجوز خاصی ثبت کند. به همین دلیل، بلاک چین عمومی برای پروژه‌هایی مانند ارزهای دیجیتال که نیازمند شفافیت و اعتمادسازی بالا هستند، بسیار مناسب است.
از سوی دیگر، بلاک چین خصوصی چیست؟ بلاک چین خصوصی شبکه‌ای محدود است که فقط افراد یا سازمان‌های مشخص می‌توانند به آن دسترسی داشته باشند. این نوع بلاک چین بیشتر برای کسب‌وکارها، بانک‌ها و نهادهایی مناسب است که نیازمند کنترل بیشتر بر داده‌ها و حریم خصوصی بالاتر هستند. در بلاک چین خصوصی، مدیریت شبکه در اختیار گروهی محدود قرار دارد و تمامی تراکنش‌ها پیش از ثبت، توسط نهادهای مورد تأیید بررسی می‌شوند. بنابراین، بلاک چین عمومی بیشتر بر شفافیت و امنیت باز تمرکز دارد، در حالی که بلاک چین خصوصی برای محیط‌های بسته و محرمانه طراحی شده است.
