بازار دارایی‌های دیجیتال، با وجود پتانسیل‌های فراوان، همواره با تهدیدات امنیتی متعددی روبرو بوده است. از هک صرافی‌ها و کیف پولهای متمرکز گرفته تا حملات فیشینگ و بدافزارها، کاربران همواره در معرض از دست دادن دارایی‌های خود قرار دارند. روش‌های سنتی نگهداری کلیدهای خصوصی، مانند نگهداری یک نسخه از آن، هرچند ساده، اما نقاط ضعف امنیتی قابل توجهی دارند. گم شدن، دزدیده شدن یا خراب شدن یک کلید خصوصی می‌تواند به معنای از دست رفتن دائمی تمام دارایی‌های دیجیتال باشد. اینجاست که نیاز به راهکارهای امنیتی پیشرفته‌تر و مقاوم‌تر احساس میشود و کیف پول MPC پاسخی به این نیاز است. اگر به دنبال ورود به این بازار هستید، مطالعه مقاله ارز دیجیتال چیست؟ می‌تواند دیدگاه خوبی به شما بدهد و شروع مناسبی برای آشنایی با ارزهای دیجیتال باشد.
کیف پول محاسباتی چند جانبه (MPC) چیست؟
کیف پول MPC یا کیف پول محاسباتی چند جانبه (Multi-Party Computation Wallet)، نوعی کیف پول دیجیتال است که از اصول رمزنگاری پیشرفته‌ای به نام محاسبات چند جانبه برای مدیریت و امضای تراکنش‌ها استفاده می‌کند. به زبان ساده‌تر، به جای اینکه کلید خصوصی شما در یک مکان واحد نگهداری شود و در معرض خطر باشد، این کلید به قطعات کوچکتر و غیرقابل شناسایی به نام سهام یا share تقسیم شده و هر کدام از این قطعات به صورت جداگانه در مکان‌های امن و یا نزد طرف‌های مورد اعتماد نگهداری می‌شوند. برای افرادی که قصد خرید ارز دیجیتال دارند این نوع کیف پول گزینه مناسبی برای حفاظت از دارایی هایشان است.
برای امضای یک تراکنش، این قطعات کلید خصوصی بدون اینکه در هیچ مرحله‌ای به صورت کامل در یک مکان جمع شوند، با یکدیگر همکاری می‌کنند تا امضای نهایی تراکنش را تولید کنند. این فرآیند به گونه‌ای طراحی شده است که هیچ یک از طرف‌های درگیر یا حتی خود کاربران در صورت نیاز به کلید خصوصی کامل دسترسی نداشته باشند و این امر، سطح امنیت را به طور چشمگیری افزایش می‌دهد.
کیف پول MPC چگونه کار می‌کند؟
برای درک بهتر شیوه کارکرد این کیف پول بهتر است ابتدا بدانیم کیف پول ارز دیجیتال چیست؟ کیف پول ارز دیجیتال ابزاری برای ذخیره، ارسال و دریافت رمزارزهاست که کلیدهای خصوصی و عمومی کاربر را مدیریت می‌کند. مکانیسم اصلی کارکرد کیف پول MPC بر پایه الگوریتم‌های محاسبات چند جانبه (MPC) استوار است. این الگوریتم‌ها امکان انجام محاسبات مشترک را بین چندین طرف که در اینجا سهامداران کلید خصوصی هستند فراهم می‌کنند، به طوری که هیچ یک از طرفین اطلاعات خصوصی طرف دیگر را مشاهده نمی‌کند. مراحل کلی کار به شرح زیر است:
- تقسیم کلید خصوصی: در ابتدا، کلید خصوصی اصلی کیف پول به چندین سهام تقسیم میشود. این تقسیم‌بندی به صورت رمزنگاری شده انجام میشود و هر سهم به تنهایی هیچ اطلاعاتی از کلید اصلی را فاش نمی‌کند.
- توزیع سهام: این سهام بین ذینفعان مختلف توزیع می‌شوند. این ذینفعان می‌توانند شامل موارد زیر باشند:
- کاربران مختلف: به عنوان مثال، یک شرکت ممکن است سهام را بین مدیران مختلف خود تقسیم کند.
- دستگاه‌های مختلف: سهام می‌تواند بین چندین دستگاه متعلق به یک کاربر توزیع شود.
- طرف‌های مورد اعتماد شخص ثالث: گاهی اوقات، یک بخش از سهام ممکن است نزد یک ارائه دهنده خدمات امنیتی نگهداری شود.
- امضای تراکنش: زمانی که کاربر قصد انجام تراکنش را دارد، یک فرآیند امضای توزیع شده آغاز میشود. در این فرآیند:
- درخواست امضا به تمام دارندگان سهام ارسال میشود.
- هر دارنده سهم، با استفاده از سهم خود و بدون نیاز به فاش کردن آن، بخشی از فرآیند امضای تراکنش را انجام می‌دهد.
- قطعات امضای تولید شده توسط هر دارنده سهم، با هم ترکیب شده و در نهایت یک امضای معتبر و نهایی برای تراکنش ایجاد می‌کنند.
- این فرآیند به گونه‌ای طراحی شده که حتی اگر برخی از دارندگان سهام (تا حد مشخصی) در دسترس نباشند یا مورد حمله قرار گیرند، همچنان بتوان تراکنش را با موفقیت امضا کرد.
تفاوت کیف پول MPC با کیف پول معمولی
تفاوت اصلی و بنیادین بین کیف پول MPC و کیف پولهای معمولی چه سختافزاری و چه نرم‌افزاری در نحوه نگهداری و مدیریت کلید خصوصی است. برای درک بهتر این تفاوت بهتر است ابتدا مقاله کیف پول سخت افزاری چیست؟ را در صفحه بلاگ بیتازر مطالعه کنید.
- کیف پول معمولی (سختافزاری/نرم‌افزاری): در این کیف پول‌ها، کلید خصوصی به صورت کامل در یک دستگاه یا یک فایل امن نگهداری میشود. اگرچه کیف پولهای سختافزاری لایه امنیتی بیشتری نسبت به کیف پولهای نرم‌افزاری دارند، اما همچنان یک نقطه شکست واحد Single Point of Failure وجود دارد. یعنی اگر آن دستگاه یا فایل به هر دلیلی (خرابی، سرقت، دسترسی غیرمجاز) در معرض خطر قرار گیرد، کلید خصوصی و در نتیجه دارایی‌ها در معرض خطر جدی قرار می‌گیرند.
- کیف پول MPC: در کیف پول MPC، کلید خصوصی به قطعات متعدد تقسیم شده و به صورت توزیع شده نگهداری میشود. این بدان معناست که برای دسترسی به دارایی‌ها یا امضای تراکنش، نیاز به همکاری چندین بخش یا فرد است. این رویکرد، نقاط شکست واحد را حذف کرده و مقاومت سیستم را در برابر حملات و خطاهای فردی به شدت افزایش می‌دهد.
مزایا و معایب کیف پول MPC
مانند هر فناوری نوظهوری، کیف پول MPC نیز دارای مزایا و معایب خاص خود است که در ادامه به آن‌ها می‌پردازیم:
مزایای کیف پول MPC
- افزایش چشمگیر امنیت: مهم‌ترین مزیت کیف پول MPC، حذف نقاط شکست واحد است. حتی اگر یکی از سهام کلید خصوصی به سرقت برود یا از دست برود، مهاجم نمی‌تواند به کلید کامل و دارایی‌ها دسترسی پیدا کند. این امر، مقاومت بی‌نظیری در برابر حملات سایبری فراهم می‌کند.
- مقاومت در برابر از دست دادن: با توزیع سهام، حتی اگر یکی از دستگاه‌های نگهداری سهام خراب شود یا کاربر یکی از سهام خود را گم کند، تا زمانی که تعداد کافی از سهام باقیمانده باشد، امکان بازیابی و دسترسی به دارایی‌ها وجود دارد.
- مدیریت متمرکز با امنیت غیرمتمرکز: برای سازمان‌ها و کسب‌وکارها، کیف پول MPC امکان مدیریت متمرکز دارایی‌ها را با حفظ سطح بالایی از امنیت و کنترل فراهم می‌کند. به عنوان مثال، مدیران مختلف می‌توانند مسئولیت بخشی از کلید را بر عهده داشته باشند و تراکنش‌ها نیازمند تایید چند نفر باشند.
- سهولت استفاده نسبی: در مقایسه با برخی روش‌های سنتی نگهداری دارایی‌های دیجیتال مانند نگهداری دستی کلید خصوصی یا استفاده از کیف پولهای کاغذی، کیف پولهای MPC مدرن طراحی شده‌اند تا تجربه کاربری قابل قبولی را ارائه دهند.
- انعطاف‌پذیری: می‌توان تعداد سهام و حداقل تعداد مورد نیاز برای امضای تراکنش را بر اساس نیازهای امنیتی و دسترسی تنظیم کرد به عنوان مثال، 3 از 5 سهام.
معایب کیف پول MPC
- پیچیدگی فنی: مفهوم و فرآیند کارکرد MPC نسبت به کیف پولهای سنتی پیچیده‌تر است. این پیچیدگی می‌تواند برای کاربران عادی که با مفاهیم رمزنگاری آشنایی ندارند، چالش‌برانگیز باشد.
- هزینه پیاده‌سازی: پیاده‌سازی و مدیریت یک سیستم کیف پول MPC، به خصوص برای سازمان‌های بزرگ، ممکن است نیازمند سرمایه‌گذاری در زیرساخت‌ها و دانش فنی تخصصی باشد.
- وابستگی به تعداد سهام: اگر تعداد سهام توزیع شده کم باشد و یا حداقل تعداد مورد نیاز برای امضا بسیار بالا باشد، ممکن است انعطاف‌پذیری و سهولت استفاده کاهش یابد. همچنین، اگر تعداد زیادی از سهام از دست برود، بازیابی دارایی‌ها غیرممکن خواهد شد.
- ریسک‌های جدید: اگرچه امنیت افزایش می‌یابد، اما ریسک‌های جدیدی نیز ممکن است ایجاد شود. به عنوان مثال، اگر سهام به درستی مدیریت و توزیع نشوند، یا اگر الگوریتم‌های MPC دارای آسیب‌پذیری باشند که بسیار بعید است، ممکن است مشکلاتی رخ دهد. همچنین، مدیریت صحیح کل سهام و اطمینان از عدم دسترسی غیرمجاز به هر یک از آن‌ها، خود نیازمند فرآیندهای دقیق است.
ریسک های کیف پول چند جانبه
همانطور که اشاره شد، کیف پول MPC ریسک‌های خاص خود را نیز دارد که باید به آن‌ها توجه کرد:
- ریسک مدیریت سهام: اگر کاربران یا سازمان‌ها در مدیریت و توزیع سهام دقت کافی نداشته باشند، ممکن است سهام در معرض خطر قرار گیرد. به عنوان مثال، نگهداری تمام سهام در یک مکان یا دسترسی آسان به همه آن‌ها.
- ریسک از دست دادن تعداد زیادی از سهام: اگر تعداد سهام از دست رفته از حداقل تعداد مورد نیاز برای امضا بیشتر شود، دارایی‌ها غیرقابل دسترس خواهند شد.
- ریسک پیچیدگی بازیابی: در صورت بروز مشکل، فرآیند بازیابی در کیف پول MPC ممکن است نسبت به کیف پولهای سنتی پیچیده‌تر باشد و نیازمند دانش فنی بیشتری باشد.
- ریسک اتکا به ارائه‌دهنده خدمات: اگر بخشی از سهام نزد یک ارائه‌دهنده خدمات شخص ثالث نگهداری شود، موفقیت سیستم به امانت‌داری و امنیت آن ارائه‌دهنده بستگی خواهد داشت.
محبوب ترین کیف پول های MPC
بازار کیف پولهای MPC در حال رشد است و شرکت‌های نوآور زیادی در حال ارائه راه‌حل‌های مختلف هستند. برخی از بازیگران برجسته در این حوزه عبارتند از:
- Fireblocks: یکی از پیشگامان و رهبران بازار در ارائه راهکارهای امنیتی مبتنی بر MPC برای موسسات مالی و صرافی‌ها.
- Qredo: ارائه‌دهنده راه‌حل‌های کیف پول MPC با تمرکز بر امنیت و کنترل دارایی‌های دیجیتال برای کاربران نهادی و فردی.
- Coinbase: یکی از بزرگترین پلتفرم‌های صرافی ارز دیجیتال که از MPC برای ارائه امنیت بیشتر به کاربران خود استفاده می‌کند.
این لیست جامع نیست و هر روز شاهد ورود بازیگران جدید و نوآوری‌های بیشتر در این حوزه هستیم. برای یک انتخاب درست باید همواره با جدیدترین کیف پول های MPC آشنایی داشته باشیم. یک کیف پول مناسب، با نیازهای خاص کاربر (فردی یا سازمانی)، میزان دارایی و سطح تحمل ریسک او مطابقت دارد. برخی از کیف پولهای نرم‌افزاری محبوب مانند کیف پول MetaMask نیز در حال بررسی و ادغام قابلیت‌های مبتنی بر MPC برای بهبود امنیت کاربران خود هستند.
ویژگی های کیف پول چند جانبه
یک کیف پول MPC خوب معمولاً دارای ویژگی‌های زیر است:
- پشتیبانی از چندین بلاک‌چین: قابلیت مدیریت دارایی‌های مختلف در شبکه‌های بلاک‌چین گوناگون.
- تنظیم‌پذیری پارامترهای امنیتی: امکان تعیین تعداد سهام و حداقل تعداد مورد نیاز برای امضا.
- رابط کاربری ساده و قابل فهم: با وجود پیچیدگی فنی، رابط کاربری باید تا حد امکان برای کاربر نهایی آسان باشد.
- قابلیت ادغام با سایر سیستم‌ها: امکان اتصال به صرافی‌ها، پلتفرم‌های DeFi و سایر خدمات مالی دیجیتال.
- قابلیت بازیابی قوی: ارائه مکانیزم‌های مطمئن برای بازیابی دسترسی در صورت بروز مشکل.
- شفافیت در فرآیندها: درک واضح از نحوه تقسیم، توزیع و استفاده از سهام کلید خصوصی.
نتیجه‌گیری
کیف پول MPC نمایانگر گامی بزرگ به سوی آینده‌ای امن‌تر و قابل اطمینان‌تر برای مدیریت دارایی‌های دیجیتال است. با حذف نقاط شکست واحد و توزیع مسئولیت و امنیت کلید خصوصی، این فناوری می‌تواند نگرانی‌های اصلی کاربران و سازمان‌ها را در مورد امنیت دارایی‌هایشان برطرف کند. اگرچه پیچیدگی‌های فنی و هزینه‌های اولیه ممکن است مانعی برای پذیرش گسترده در کوتاه‌مدت باشند، اما با پیشرفت تکنولوژی و افزایش آگاهی عمومی، انتظار می‌رود کیف پول MPC به یکی از استانداردهای اصلی در حوزه امنیت دارایی‌های دیجیتال تبدیل شود. برای هر کسی که به صورت جدی در دنیای رمزارزها فعالیت می‌کند، درک و بررسی قابلیت‌های کیف پول MPC امری ضروری است تا بتواند از مزایای بی‌نظیر آن بهره‌مند شود و آینده‌ای امن‌تر برای دارایی‌های دیجیتال خود رقم بزند.
